zwerfknopen

1

materiaal uit de natuur

Bij materiaal uit de natuur moet je denken aan stroken bast van planten of bomen, grassen, tengels en langwerpige bladen van planten. Maar ook dunne wortels en twijgen van bomen en struiken zijn bruikbaar. Je zult ontdekken dat er veel natuurlijke materialen zijn die je kunt gebruiken en wat de beperkingen ervan zijn.

De haagwinde, ook wel pispotje genoemd, heeft lange stengels. De stengel is rond, dun en taai. Blad en bloemen eraf halen en je hebt mooi materiaal tot je beschikking.

Dunne platte stroken lenen zich prima voor een knoop en buigen vrij makkelijk mee in ronde vormen en zijn direct bruikbaar.

Dikker, rond materiaal vraagt extra aandacht. Bij sterke buiging breekt het makkelijk, dus kun je daarmee alleen een ruim gevormde knoop maken.

Stengels met een holle structuur, zoals van de waterlelie, kun je eerst laten drogen waardoor de binnenkant verschrompelt en de buitenkant taaier wordt. Zo ontstaat er een dunnere en platte stengel. Is het materiaal erg droog geworden, maak het dan soepel door het even in het water te leggen. Gebruik de stengel van het blad en niet van de bloem.

Op de foto's hiernaast:
- Doorsnede van een verse stengel van een waterlelie. Buitenkant groen, binnenkant wit. (boven)
- Gedroogde waterleliestengels. De kleur varieert van zeer donker bruin naar geelachtig groen. (onder)

Maar je kunt ronde stengels ook in de lengte doorsnijden, waardoor er een meer platte vorm ontstaat. Dat is gedaan met de verse leliestengel op de foto hiernaast. De knoop zal dan later verschompelen.

Het splijten van braamstengels tot ´spleuten´ is een al oude techniek. De ´spleuten´ zijn bruikbaar voor veel toepassingen, zoals vlechtband bij het maken van bijenkorven van buntgras.

Op de foto het blad van de grote egelskop. Gelijksoortig zijn onder andere het blad van de gele lis en de grote lisdodde.

Deze bladen zijn niet allemaal geheel plat. De grote egelskop heeft een wat driehoekige doorsnede. Van een dergelijk blad moet je eerst de ribbel over de hele lengte platknijpen.

De mattenbies is een van ouds gebruikelijke soort voor het vlechten van matten en stoelzittingen. Een vergelijkbare soort die overal voorkomt is de pitrus. Pitrus is echter veel korter en minder taai dan mattenbies.

De klimop heeft stengels in lange slierten. De omhoog gegroeide, veelal jonge stengels met blad en bloemen zijn minder sterk dan de houtachtige, lange stengels die over de grond gaan. Blad en wortels moet je eraf halen. Dikke stengels breken makkelijk, maar die kun je natuurlijk weer wel halveren.

Met dunne twijgen van bomen en struiken zijn ook zwerfknopen te maken. Op de foto is een twijg van een schietwilg gebruikt. Twijgen van een katwilg zijn soepeler en breken minder snel.

Dan kun je ook nog denken aan grassen of de bast van plantenstengels (de dunne buitenste laag).

Ga vooral naar buiten en kijk in parken, bermen en bos wat je daar vindt. Gebruik je fantasie en creativiteit.

© theo